1436 (Nat.), 15 avril. — Naples (Castel Capuano).

Ysabel, Jerusalem et Sicilie regina, Andegavie, Barri et Lothoringie ducissa, Pontis marchionissa, Provincie, Cenomanie, Forcalquerii ac Pedimontis comitissa, necnon et pro coniuge nostro Renato rege etc. vicaria generalis, Baldasari de la Rath, Caserte et Alexani comiti, et magno camerario regni Sicilie etc., collaterali, consiliario et fideli regio nostroque.

Suggerentibus culmini nostro tue integritate et sinceritate fidei ac tuarum etiam virtutum multiplicibus meritis, quas magistra rerum experencia in magnis et arduis rebus conprobata nostram docuit maiestatem, ac tuis etiam exingentibus serviciis, grandibus et fructuosis, ne preclara merita sequestrarentur a premiis, pridem personam tuam, preclaris virtutibus insignitam, regii vicariatus auctoritate qua fungimur, magni camerariatus officii titulo insignivimus et duximus decorandam.

Verum ut eo caucius atque securius dictum exercere possis officium, quo tibi quid spectet ad illud fuerit apercius manifestum, presenti annectenda duximus pagine que ad te pretacti officii ratione decernimus pertinere.

Et quidem ad dictum officium tuum spectare noveris habere curam et custodiam persone regie, intus in camera procurare lectum, vestimenta omnia ipsius regis et filiorum suorum procurare, similiter quod vigiles qui faciunt excubia in nocte pro custodienda persona regia, intus in camera bene vigilent et bene custodiant.

Item ordinare debes usserium in camera regia et mandare fieri et distribui vestimenta familie regis.

Item ceteri magistri hostiarii et usserii regii sub tua debent iurisdiccione et correcione manere.

Item ad officium tuum spectat corrigere, ammonere et alios subrogare tam grafferios qua magistros arrestorum et alios officiales hospicii regii, recipientes pecuniam pro expensis dicti hospicii a grafferiis supradictis.

Item ad officium tuum spectat recipere omnem pecuniam, cuiuscumque generis sit, que ad cameram regiam mittitur undecumque, et per te debent thesaurarii ordinari.

Item omnes panni, sive ad aurum sint sive de seta sive de lana sive de lino, sive tarpeta, arma etiam cuiuscumque generis, libri, sciropi, aqua rosacea, gariofali, zuccarum, cannellam et cetere species, cuiuscumque generis sint, seta, iocalia omnia, cuiuscumque generis sint, vasa argentea et aurea, omnia vasa metallorum, cuiuscumque generis sint, fructus etiam comestibiles pro ore regio per te debent custodiri et conservari; omnia hospicia regia, sive sint curie sive sint aliena, sint sub tua protectione; omnes sclavi et sclave regis sint sub tua cura, et idem est de similibus bonis regine et filiorum suorum, que spectant ad curam tuam.

Item habebis scire iocalia, lapides pretiosos et generaliter omnes res camere regie, tam illas que quotidie deferuntur cum rege quam alias que in quocumque loco relinquuntur aut deponuntur in custodia, et quolibet anno habebis exinde inventarium.

Item debes ordinare et providere de rebus necessariis pro apparatu et ornatu domus regie.

Item habebis plenam conscienciam et noticiam omnium expensarum, quoquolibet die fiunt in hospicio regio.

Item habebis similiter noticiam et conscienciam condicionis et status iurium fisci, ac reddituum et proventuum regiorum, sive in cabellam vendantur sive credentiam procurentur, et debes assistere secretis, magistris, procuratoribus et magistris salis ceterisque officialibus, procurantibus et tenentibus demania et bona curie in custodia et procuracione ipsorum, et eos defendere a quibuscumque baronibus vicinis vel aliis eos impetentibus et iura demanii invandentibus^a, de quo successive per officiales ipsos studeas informari.

Item habebis notitiam et conscienciam officialium tam hospicii regii quam regni, qui fierent per regem aut suos vicarios, quando silicet^b presens eris in curia regia aut vicariorum et illorum quidem officialium qui fient ad beneplacitum et tenentur de procuracione terrarum et bonorum curie reddere racionem.

Item habebis regestrum penes cancellariam de omnibus licteris et privilegiis sigillatis sigillo aut sigillo Vicarie, et quaternum introytus et exitus utriusque sigilli.

Item habebis totum introytum et exitum tocius pecunie, iocalium et rerum quarumlibet aliarum proventurarum undecumque ad manus thesauriorum vel grafferiorum officii regii et liberatarum per eos pro quibuscumque causis, tam expensis hospicii quam paga familiarium vel stipendiariorum, et aliis que in pecunia fiunt, seu per litteras tam in curia quam extra curiam.

Item habebis totum introytum et exitum omnium proventuum officii magistri iusticiarii in quocumque proveniant, aut in pecunia vel in terra sive rebus aliis, et, si volueris ad hoc unum notarium retinere continue ad tuas expensas, possis hoc facere, alioquin sis contentus singulis tribus mensibus habere inde quaternum a notario actorum eiusdem magistri iusticiarii.

Item anno quolibet, de mense septembris, debes habere inventaria quorumcumque animalium et rerum quarumlibet, massariarum, marescallarum et araciarum regalium cum quaterno et distinctionibus eorumdem.

Item singulis sex mensibus habebis a iusticiariis, secretis et officialibus aliis, terras et bona curie procurantibus, quaternos introytus et exitus pecunie et rerum omnium officiorum ipsorum, quos quaternos officiales predicti tibi mittere teneantur.

Item habebis quaternos residuorum, questionum, defectuum et dubiorum inveniendorum in rationibus officialium et rubricarum inquisicionum, que fiunt contra eos, ac condepnationum, compositionum et quietanciarum; sed ad hoc, ita si volueris, notarios oportunos possis de tuo proprio retinere.

Item pro drappis aureis, sericeis aut laneis ponendis ad ornatum regis et regie curie in festis sollepnibus, que dicebas tui dirictus esse, volumus quod pro hiis omnibus sis contentus habere centum uncias auri in quolibet festo sollepni, quo silicet rex portabit coronam et uxorem duceret que tunc coronaretur.

Item habebis a quibuscumque personis, facientibus homagium regi seu regine, pro parte regia, pro quolibet feudo militari, unciam auri unam, de qua medietas debet esse cambellanorum regiorum.

Item magistri rationales conveniant in hospicio tuo pro expediendo coram te illa que expedire habent ibidem, videlicet ordinacionem generalem hospicii regii, quietantiam seu conpositionem officialium aut creacionem secretorum vel aliorum officialium, qui procurant terras et bona curie, quos quidem secretos et officiales tales possis ammovere et statuere cum consilio magistrorum rationalium eorundem.

Et quia nobis est cordi, Deo propicio, ecclesias et ecclesiasticas personas, viduas, pupillos, orfanos et alios miserabiles debitis favoribus protegi et proteccionibus oportunis defendi, tibi per quem tam pium negocium geris, speramus utiliter et favorabiliter procurari, tenore presencium et auctoritate predicta comittimus ut dictas ecclesias memoratasque personas a quorumlibet insolencium molestiis indebitis, iniuriis et pressuris per legitima remedia studeas defensare viriliter et tueri; ac ubi aliqua circa hoc se ingereret difficultas, poteris inde, tamquam nobis assistens, cotinue^c nostram celsitudinem consultare.

Volumus etiam ut, si quando comites, barones et feudotarii Regni, vaxalli sui vel officiales nostri subditis nostris in personis vel rebus, spreta defensa, violentiam inferentes, in penam contemptus defense forsan inciderint, penam ipsam exigas incunctanter, prout iustum fuerit, ab eisdem, aggregaturus illam compendiis fisci regii sive nostri.

Super omnibus vero predictis dicto domino regi seu nobis, sui parte, reservamus expresse quod possumus dictus rex, noster coniux, seu nos ea tollere, mutare, corrigere, addere et minuere, prout et quando regie seu nostre placuerit voluntati.

Attendes ita quod tam magna quam honorifica tuis incumbant humeris, sollicite vigila, vigilanter in omnibus elabora et sic diligenter ministerium tuum sedulus et operosus adimpleas quod quotidie in oculis regiis et nostris, gracior redditus per debite diligencie studium, a regie seu nostre munificentie dextera cotidianas merearis suscipere influencias graciarum.

In cuius rei testimonium et expedientem tui cautelam presentes litteras exinde fieri et nostro vicariatus sigillo et nostre manus proprie subscripcione iussimus communiri, quas, pro ipsarum validiori robore, dedimus et subscripsimus propria manu nostra.

Datum in regio nostroque castro Capuane Neapolis per manus nostri predicte Yzabelis regine^d, anno domini millesimo quadrigentesimo tricesimo sexto, die quinto mensis aprilis, quartedecime indictionis, regnorum vero dicti regis anno secundo.

(Sur le repli, à gauche :) Per reginam in suo consilio, domino Jacobo de Sirhe, sedis apostolice ac dicti regni Sicilie prothonotario, Octino Carazculo, prefati regni cancellario, Georgio de Alamania, comite Pulcini, Gerardo de Harancourt, milite, Vitali de Cabanis, legumdoctore, Henrico Bastardo de Caro, domino de Lavantgarde, cum aliis pluribus presentibus.